آثار نقش برجسته "احصایی" قابل مقایسه با آثار هربرت لوبالین است


زیباترین اثر حجمی ایران که با حروف انجام شده، کار استاد احصایی بر دیواره آمفی تئاتر دانشکده الهیات دانشگاه تهران از لحاظ زیبایی فرمی قابل مقایسه با کار Mother and Child لوبالین است که مقایسه این دو در مجموع کار دو تایپوگرافر در دو فرهنگ متفاوت را نشان می‌دهد.
 «دامون خان‌جان‌زاده» طراح گرافیک و از شاگردان محمد احصایی در دانشگاه با تایید مطلب فوق درباره نحوه آشنایی خود با استاد احصایی گفت: پیش از آن که وارد دانشگاه شوم از طریق کتاب‌های درسی راهنمایی و دبیرستان که اشعارش را استاد خوشنویسی کرده بود، دورادور با او آشنا شدم. بعد از این که وارد دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران شدم واحدی به نام طراحی حروف یا کاربرد خط در گرافیک داشتم که در آن کلاس بود که از نزدیک با استاد آشنا شدم و افتخار شاگردی او را پیدا کردم.
وی افزود: بعد از آشنایی با استاد، نشانه‌های نوشتاری با حروف دیگر را که طراحی می‌کردم زیر نظر استاد انجام می‌دادم.
خان‌جان‌زاده درباره تاریخچه هنر نقاشی‌خط و در توضیح این واژه بیان کرد: واژه نقاشی‌خط، اصطلاح غلطی است. اصلاً هنری با این عنوان در هیچ جای دنیا نداریم چون آثار یا وارد حیطه هنر نقاشی می‌شوند یا وارد حیطه هنر خوشنویسی. زمانی که نقاش با تسلط در فرم حروف ایرانی نقاشی می‌کند و آن‌ها را به عنوان فیگور در خدمت خویش می‌گیرد، حاصل آن نقاشی است که با عناصر خط نوشته شده است، مثل کار استاد احصایی ولی هنر نقاشی‌خط جریان انحرافی است.

غیرقابل تفلیدبودن نقاشی‌های احصایی که با خطوط محقق و ثلث انجام شده
وی که جایزه تقدیر در دوسالانه تایپوگرافی شارجه را در کارنامه هنری خود دارد، ادامه داد: کارهای احصایی با عنصر خطاطی نقاشی شده است که با تسلطی که استاد بر خوشنویسی و گرافیک دارد و با استفاده از خطوط محقق و ثلث آثاری خلق کرده که به لحاظ ترکیب‌بندی بسیار محکم است و به لحاظ دشواربودن حتی قابل تقلید هم نیستند.
کارشناس ارشد گرافیک درباره هنر نشانه(لوگو) استاد احصایی چنین ابراز عقیده کرد: احصایی در بخش نشانه شاید تنها کسی است که توجه بسیاری روی طراحی نام و کلمه و لوگوتایپ دارد و بر این هنر مسلط است. تنها کسی که به عنوان طراح گرافیک لوگوتایپ می‌سازد به‌ویژه لوگوتایپ‌هایی که عناصر خط دارند مثل نشانه روزنامه بخارا، فرهنگستان هنر، روزنامه خرداد، نشریه کلمه، کتاب اول، نهج‌البلاغه، احصایی است. این نشانه‌ها طراحی دشواری دارند که از آدمی با تجربه و مهارت احصایی برمی‌آید؛ هنرمندی که در سه وادی خط، نقاشی و گرافیک تسلط دارد. این نشانه‌ها رفتاری خطاطانه و گرافیک محض هستند.

الفبای ازلی، مجموعه‌ای در جهت تولید معنا
مدرس دانشگاه سوره درباره مجموعه الفبای ازلی احصایی گفت: مجموعه الفبای ازلی در مقابل کارهایی که استاد با خط محقق و ثلث به عنوان معمار حروف انجام داده، فاقد تکلف فرمی است یعنی کارهایی آزاد است که اجرای فرم و حروف طوری است که حروف ارزش خوانایی ندارد و در جهت تولید معناست. استاد یکی از کارهای الفبای ازلی خود را زمانی که رئیس دوسالانه نهم گرافیک بود، به عنوان جایزه دوسالانه نهم در بخش پوستر به من هدیه داد.
خان‌جان‌زاده در تقسیم‌بندی آثار احصایی و در توضیح آن بیان کرد: در کل آثار استاد احصایی به 2 بخش تقسیم می‌شود: دسته اول که کارهای نقاشی اوست که اجرایی سخت و دقیق فرمی و پرتکلف دارد و دسته دیگر آثار او الفبای ازلی است که نگاه آزاد و سیال دارد به طوری که رنگ را رها می‌کند و با کاردک و قلم روی سطح می‌لغزاند. این مجموعه از نظر نقاشی برای انسان امروزی جذاب‌تر است.
مولف «خط در گرافیک 2، انتشارات سمت» درباره بین‌المللی‌بودن آثار احصایی گفت: استاد احصایی نه تنها در ایران بلکه در تمام کشورهایی که هنر خوشنویسی و خطاطی اسلامی در آن‌ها مطرح است، استادی بی‌نظیر است. او هم خادم قرآن و هم خطاط و بزرگ‌ترین نستعلیق‌نویس ایران معاصر است.
او که جایزه بخش لوگوی دوسالانه هفتم گرافیک و جایزه پوستر دوسالانه نهم گرافیک را از آن خود کرده اذعان کرد: احصایی را با هربرت لوبالین که تایپوگراف مطرح حروف و مدیر هنر آمریکایی(متولد 1918 و وفات به سال 1981) است مقایسه می‌کنم. لوبالین اثری حجمی بر دیوار شبکه CBS آمریکا دارد که با حروف لاتین رومن و بولد ترکیب‌بندی زیبایی را ساخته است. کار احصایی به غیر از کارهای دیگرش مثلا نهج‌البلاغه او را با Mother and Child (مادر و فرزند) لوبالین مقایسه می‌کنم.
خان‌جان‌زاده ادامه داد: زیباترین اثر حجمی ایران هم که با حروف انجام شده کار استاد احصایی بر دیواره آمفی تئاتر دانشکده الهیات دانشگاه تهران است. این کار در فرم سیمرغ عطار است که از لحاظ زیبایی فرمی قابل مقایسه با کار لوبالین است که مقایسه این دو در مجموع کار دو تایپوگرافر در دو فرهنگ متفاوت را نشان می‌دهد.
مدرس هنرستان هنرهای زیبا درباره اثر دیگر نقش برجسته احصایی گفت: کار دیگر استاد نقش برجسته دیوار سفارت ایران در ابوظبی است که با خط محقق که منسوب به احصایی است انجام شده است. احصایی نوعی از محقق را می‌نویسد که مختص خودش است. حتی قرآنی را با این خط کتابت کرده است.
احصایی به لحاظ تعداد آثار و موفقیت با استاد سلطان علی مشهدی قابل مقایسه است
طراح حروف 5 فونت ایرانی در ادامه افزود: استاد از جمله هنرمندانی است که در تمام عمرش کار مفیدکرده و هیچ وقت به حاشیه رانده نشده و همیشه در سطح بالای اساتید گرافیک بوده است. او مهره‌ای منحصر به فرد در نقاشی و خطاطی است. استاد احصایی به لحاظ تعداد آثار، موفقیت و به لحاظ این که در حیات خودش بسیار به او توجه شده با استاد سلطان علی مشهدی قابل مقایسه است.
مدرس طراحی حروف آموزشگاه ویژه درباره شخصیت اخلاقی و مذهبی احصایی گفت: کسی که سال‌های سال در هنر خوشنویسی که شریف‌ترین هنر ایرانی و اسلامی است کار می‌کند بدون تردید باید انسان سالم و پاکی باشد که توانسته تا این حد شهرت کسب کند و سال‌های سال در سطح بالای این هنر باقی بماند.
وی که در تعدادی نمایشگاه داخلی و خارجی گرافیک شرکت داشته، افزود: خوشنویسی نستعلیق ایران بعد از قاجار به لحاظ فرمی، هندسه، زیبایی، اصول و قواعد خوشنویسی دوره انحطاط خودش را می‌گذراند و تنها کسی که خط ایرانی را با تمام خاطرات بصری خودش مرتبط و حس کرد، احصایی است. او به لحاظ معنوی مثل دو بال کار فرمیک را به جلو برد. استاد در خوشنویسی سنتی طراز اول است و اگر ذره‌ای لغزش در کارش بود، مطمئناً به اینجا نمی‌رسید.
این طراح گرافیک به ذکر خاطره‌ای از احصایی پرداخت و عنوان کرد: در زمان دانشجویی‌ام استاد احصایی سیاه‌مشقی را که بر روی صفحه‌ای کاغذ در کلاس نوشته بود بر روی پیراهن من چسباند و پیراهن من نقش سیاه‌مشق را به شکل غیرفرمیک به خود گرفت.
خان‌جان‌زاده با اظهار تاسف نسبت به بی‌توجهی مسئولان به هنرمندان گفت‌وگوی خود را چنین پایان داد: ما قدر هنرمندانی در حد احصایی را نمی‌دانیم. اگر به کشورهای عربی سفر کنیم می‌بینیم که به خوشنویس‌هایی که به مراتب در سطح پایین‌تری از احصایی قرار دارند، توجه فراوانی می‌شود در حالی که در کشور ما این موارد کمتر به چشم می‌خورد.

زمان انتشار: ۲۱:۳۸ ۱۳۹۵/۹/۲۸

ارسال نظر
نام و نام خانوادگی
ایمیل

قوانین ارسال نظر

نظراتی که حاوی توهین باشند، منتشر نمی‌شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری کنید

متن